اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP چیست: دلایل + راهکار!

اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP تک‌تراشه‌ای به‌صورت رگه‌های رنگی قرمز، سبز و آبی در حرکات سریع تصویر یا هنگام جابه‌جایی نگاه دیده می‌شود. اثر رنگین کمانی DLP ناشی از عملکرد چرخ رنگ است که رنگ‌ها را به‌صورت متوالی نمایش می‌دهد. سرعت پایین چرخ رنگ، تنظیمات نامناسب تصویر و حساسیت فردی از عوامل تشدید پدیده رنگین کمانی DLP هستند. برای کاهش اثر رنگین کمان DLP باید به سراغ مدل‌های پیشرفته‌تر مانند پروژکتور DLP سه‌تراشه‌، 3LCD یا LCoS، فناوری‌های بدون چرخ رنگ (لیزری یا LED) با نرخ تازه‌سازی بالاتر رفت. در ادامه این مطلب از بلاگ فروشگاه اینترنتی تهران پروژکتور این موضوع را کامل شرح خواهیم داد.

اثر رنگین‌ کمانی در پروژکتور چیست؟

دلیل اثر رنگین کمانی در ویدئو پروژکتور DLP بخاطر طراحی فنی موتور اپتیکال و استفاده از چرخه‌ی رنگ (Color Wheel) برای ایجاد تصاویر رنگی است.

اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP یک مصنوع نوری است که به‌صورت انفجار لحظه‌ای از رنگ‌های رنگین‌ کمان مانند بر روی صفحه نمایش ظاهر می‌شود.

این پدیده که به‌عنوان یک نویز تصویری به حساب آمده و برای برخی از افراد آزار دهنده است، بیشتر در هنگام نمایش تصاویر متحرک یا تغییر سریع صحنه‌ها، به‌صورت خطوط یا لکه‌های رنگی موقت (معمولاً قرمز، سبز و آبی) در کنار یا اطراف اجسام در تصویر ظاهر می‌شود.

چرا ما اثر رنگین‌ کمانی را می‌بینیم؟

برای درک این موضوع که چرا ما اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP را می بینیم، باید یک توضیح کوتاه درباره نحوه تولید رنگ بر روی تصویر ارائه دهیم. رنگی که ما روی صفحه می‌بینیم نتیجه ترکیب سه رنگ اصلی قرمز، سبز و آبی است.

این سه رنگ اصلی در شدت‌های مختلف با هم ترکیب شده تا طیف کامل رنگ‌هایی را که روی صفحه می‌بینیم تولید کنند.

تصویر متحرک نتیجه نمایش سریع متوالی تصاویر منفرد (معمولاً فریم) است. هر فریم یک تصویر ثابت است که نشان‌دهنده یک لحظه خاص در ویدئو است و هنگامی‌که با هم با سرعت بالا (معمولاً بیش از 24 فریم در ثانیه برای اکثر ویدئوها) پخش می‌شود و چشمان ما باید ادغامی سریع از این رنگ‌ها را درک کند.

در این بخش اصل موضوع نهفته است: اگر اجزای قرمز، سبز و آبی یک جسم متحرک متوالی نمایش داده شوند، پس باید بین نمایش رنگ‌های مختلف یک جسم متحرک، تفاوت زمانی وجود داشته‌باشد. نتیجه این است که ما یک دنباله قرمز را در اطراف جسم متحرک درک می‌کنیم.

چند درصد افراد اثر رنگین‌ کمانی در پروژکتورهای DLP را می‌بینند؟

بر اساس مطالعات و گزارش‌ها، حدود 40 درصد از افراد به‌طور محسوس اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP را تجربه خواهند کرد. اما این درصد ممکن است بسته به حساسیت بینایی فرد و شرایط مشاهده (مانند سرعت تغییر صحنه‌ها و روشنایی محیط) متفاوت باشد.

با اینکه این مقدار زیاد به‌نظر می‌رسد، اکثر این افراد آنقدر حواس‌شان پرت نمی‌شود که نمایش آزاردهنده‌ای را تجربه کنند.

چگونه متوجه شویم مستعد دیدن اثر رنگین‌ کمانی در پروژکتورهای DLP هستیم؟

هیچ راهی برای اینکه بدانید مستعد دیدن اثر رنگین‌ کمانی هستید یا خیر وجود ندارد. مگر اینکه زمانی را برای تماشای فیلم‌های اکشن با پروژکتورهای DLP صرف کنید. اینکار قبل از خرید توصیه می‌شود.

همچنین باید اعضای خانواده و کسانی را که قرار است وقت زیادی را برای تماشا با دستگاه داشته‌باشند در نظر بگیرید، چون ممکن است برخی از اعضای خانواده را تحت تأثیر قرار دهد و برخی دیگر را نه!

دلیل اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP چیست؟

اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP به دلیل طراحی مبتنی بر چرخه‌ی رنگ و پردازش متوالی رنگ‌ها ایجاد می‌شود. برای درک کامل اینکه چه عواملی باعث ایجاد اثر رنگین کمان می‌شود ، ابتدا باید توضیح دهیم که چگونه پروژکتورهای DLP کار می‌کنند.

نحوه عملکرد تکنولوژی ویدئو پروژکتورهای DLP و اثر رنگین‌ کمان DLP

تراشه‌ی DMD با هزاران آینه و هر آینه یک پیکسل را کنترل می‌کند و با عبور نور سفید از چرخه‌ی رنگ (قرمز، سبز، آبی)، تصاویر رنگی ایجاد می‌شود. اثر رنگین‌ کمانی زمانی رخ می‌دهد که مغز نتواند تصاویر متوالی را در صحنه‌های سریع ادغام کند.

فناوری DLP مخفف Digital Light Processing یک فناوری رونمایی شده از مؤسسه Texas Instruments است. این فناوری توسط یک تراشه تخصصی به‌نام DMD تشکیل شده‌ که شامل هزاران آینه‌ی میکروسکوپی است.

هر آینه نمایانگر یک پیکسل از تصویر است و می‌تواند به‌سرعت به سمت منبع نور یا دور از آن حرکت کند تا روشنایی پیکسل‌ها را کنترل کند. برای ایجاد رنگ، نور سفید لامپ از یک چرخه‌ی رنگ (Color Wheel) عبور کرده که شامل فیلترهای رنگی قرمز، سبز و آبی است.

این چرخه با سرعت بالا می‌چرخد و نور را به‌صورت متوالی به رنگ‌های اصلی تفکیک می‌کند. سپس، تراشه‌ی DMD این رنگ‌ها را به‌صورت جداگانه روی صفحه نمایش می‌دهد.

اثر رنگین‌ کمانی DLP زمانی رخ می‌دهد که مغز نتواند این تصاویر متوالی را به‌طور کامل ادغام کند، به‌ویژه در صحنه‌های با حرکت سریع یا کنتراست بالا. این پدیده بیشتر در پروژکتورهای تک‌تراشه‌ای DLP دیده می‌شود.

فناوری پروژکتورهای DLP چگونه است؟

اساس کار پروژکتورهای DLP با سایر فناوری‌ها مانند SXRD، LCD و LCoS کاملا متفاوت است. در آن فناوری‌ها، از پنل‌های تصویربرداری شیشه‌ای با بسترهایی هستند که در آن نور لامپ یا مستقیماً از آن‌ها عبور می‌کند (در مورد LCD) یا در مورد LCoS/SXRD، نور به داخل آن‌ها تابیده شده و سپس بازتابانده می‌شود.

تراشه‌های DLP یا همان طور که شناخته می‌شوند DMD (دستگاه میکرو آینه دیجیتال) با تغییر الکترواستاتیک موقعیت آینه تصویر را ایجاد می‌کنند که می‌تواند در دو جهت به‌عنوان موقعیت‌های روشن و خاموش کج شود. از آنجا که مقیاس بسیار کوچک است آنها می‌توانند این کار را هزاران بار در ثانیه انجام دهند.

پروژکتورهای DLP چگونه رنگ‌های خود را دریافت می‌کنند؟

راز ایجاد رنگ‌ها به منبع نور بستگی دارد. در پروژکتورهای DLP مبتنی بر لامپ از مدل‌های UHP یا متنوع‌تر که نور سفید را ساطع می‌کنند، استفاده می‌شود.

نور لامپ ابتدا از طریق یک عدسی متراکم متمرکز می‌شود. نور سفید به خودی خود نمی‌تواند یک تصویر تمام رنگی ایجاد کند، بنابراین باید راهی برای تقسیم آن نور به رنگ های جداگانه قرمز، سبز و آبی وجود داشته باشد که وقتی با هم ترکیب ‌می‌شوند، نور سفید را بسازد.

موتورهای سبک DLP با عبور نور از یک چرخ رنگ در حال چرخش به این امر دست می یابند. چرخه رنگ حداقل از قسمت‌های فیلتر قرمز، سبز و آبی تشکیل شده است که در جلوی لامپ می‌چرخند تا رنگ‌های اصلی را ایجاد کنند و به‌طور متوالی بر روی تراشه DLP چشمک می‌زنند.

این فناوری چطور یک تصویر رنگی ایجاد می‌کند؟

بیایید از رنگ آبی به‌عنوان اولین بخش نور که پس از عبور از بخش آبی چرخه‌ی رنگ به تراشه‌ی DMD می‌رسد، به‌عنوان مثال استفاده کنیم.

در لحظه‌ای که نور آبی به تراشه برخورد می‌کند، تمام آینه‌هایی که مربوط به رنگ آبی هستند و باید در تصویر ظاهر شوند، در حالت “روشن” قرار می‌گیرند. هنگامی که پیکسل روشن می‌شود، نور آبی را از طریق لنز به سمت صفحه نمایش هدایت می‌شود.

برای قسمت‌هایی که فاقد رنگ آبی یا هر رنگی که شامل آبی باشد هستند، آینه در حالت “خاموش” قرار می‌گیرد و نور به جای عبور از لنز، به فضای جمع‌آوری نور در داخل پروژکتور هدایت می‌شود.

چرخ رنگ چگونه مصنوعات رنگین‌ کمانی را که می‌بینیم ایجاد می‌کند؟

در حالی که چرخه رنگ می‌چرخد، تصویر روی صفحه در هر لحظه یا قرمز، یا سبز یا آبی است. تمام روشی که این فناوری کار می‌کند، به چشمان ما متکی است تا سه رنگ جداگانه را در ذهن ما ترکیب می‌کند؛ امیدواریم که تغییرات رنگی بسیار سریع از قرمز، سبز و آبی را به ترتیب تشخیص ندهد چون در غیراینصورت اثرات رنگین کمانی ( اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP) قابل مشاهده می‌شوند.

روش‌های کاهش یا حذف اثر رنگین‌ کمان در ویدئو پروژکتورهای DLP

برای جلوگیری از اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP راهکار قطعی وجود ندارد، یا به سراغ پروژکتورهای LCD بروید یا اینکه با تماشای طولانی مدت، چشمتان کم کم به آن عادت می‌کند.

متأسفانه هیچ راهی برای جلوگیری کامل از دیدن اثر رنگین‌ کمانی در صورت مستعد بودن وجود ندارد، اما می‌توان با انجام برخی روش ها تأثیر اثر رنگین کمانی را کاهش داد:

• به دنبال نرخ تازه‌سازی بالاتر باشید
• روی DLP سه تراشه‌ای سرمایه‌گذاری کنید
• پروژکتورهای LCD یا LCoS را انتخاب کنید
• فناوری بدون اثر رنگین کمانی را انتخاب کنید

برای بهبود اثر رنگین کمان در مدل های جدید پروژکتوور چه کارهایی انجام شده است؟

با سرعت بیشتر چرخه رنگ و افزایش تعداد بخش‌های رنگی اثرات رنگین کمانی در پروژکتورهای DLP به حداقل رسیده است.

پروژکتورهای DLP با چرخه‌ی رنگ پیشرفته‌تری ارائه می‌شوند. به‌ این‌صورت که ابتدا، بخش سفید به چرخه‌ی رنگ اضافه می‌شود تا روشنایی افزایش یابد.

سپس، با افزایش سرعت چرخش چرخه‌ی رنگ از 60 به 120 دور در ثانیه، نرخ تازه‌سازی به 120 هرتز رسید و اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP کاهش یافت.

در مدل‌های جدیدتر، تعداد بخش‌های هر رنگ دو برابر شده و نرخ تازه‌سازی به 240 هرتز افزایش یافته، که به کاهش بیشتر این اثر کمک کرد.

سوالات متداول در خصوص اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP

در این بخش به سوالات رایج درباره اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP می‌پردازیم:

آیا پروژکتورهای لیزری اثر رنگین‌ کمانی دارند؟

خیر، پروژکتورهای لیزری معمولاً اثر رنگین‌ کمان ندارند.

آیا رنگ صفحه‌نمایش روی اثر رنگین‌ کمان تأثیر دارد؟

رنگ صفحه‌نمایش می‌تواند بر شدت درک اثر رنگین‌ کمان در ویدئو پروژکتور DLP تأثیر بگذارد. صفحات نمایش با رنگ‌های خنثی‌تر (مانند خاکستری) و بازتاب یکنواخت، می‌توانند این اثر را کاهش دهند.

چرا برخی افراد پدیده رنگین‌ کمانی DLP را می‌بینند؟

دلیل اصلی دیده شدن اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP تک تراشه، چرخش کند چرخه رنگ است. بینندگان حساس ممکن است در صحنه‌های با کنتراست بالا یا حرکت سریع متوجه این موضوع شوند.

کدام پروژکتور اثر رنگین‌ کمانی ندارد؟

پروژکتورهایی که از فناوری‌هایی به‌غیر از DLP تک‌تراشه‌ای استفاده می‌کنند، اثر رنگین‌ کمان ندارند.

آیا اثر رنگین‌ کمان در پروژکتور DLP به مرور بیشتر می‌شود؟

در برخی از موارد ممکن است با کاهش سرعت چرخ رنگ در اثر استهلاک مکانیکی، کاهش روشنایی لامپ و تغییر در تنظیمات رنگ و کنتراست اثر رنگین کمان در ویدئو پروژکتور DLP شدت یابد.

آیا اثر رنگین‌ کمان باعث کاهش کنتراست می‌شود؟

به‌طور مستقیم خیر، اما به‌طور غیرمستقیم می‌تواند تجربه بصری را تحت تأثیر قرار دهد.

چه عواملی باعث کاهش سرعت چرخش تراشه می‌شود؟

فرسودگی قطعات، آلوده شدن موتور اپتیکال، کاهش ولتاژ یا گرمای بیش از حد می‌تواند باعث کاهش سرعت چرخش تراشه شود.

چرا اثر رنگین‌ کمانی پروژکتور فقط در فناوری DLP رخ می‌دهد؟

اثر رنگین‌ کمان در ویدئو پروژکتور DLP به دلیل استفاده از چرخ رنگ در پروژکتورهای DLP تک‌تراشه‌ای رخ می‌دهد. در این فناوری، تصویر برای هر رنگ (قرمز، سبز و آبی) به‌طور جداگانه نمایش داده می‌شود. در نتیجه، اگر حرکت چشم با این تغییرات هم‌زمان شود، بیننده ممکن است رنگ‌ها را به‌صورت جدا از هم مشاهده کند.

منبع: seenebula, projectorscreen

خرید پروژکتور DLP